РУССКО-
ТАБАСАРАНСКИЙ
СЛОВАРЬ
Дагестанский филиал Академии наук СССР
Институт истории, языка и литературы
им. Г. Цадасы
Составитель
кандидат филологических наук
В. М. ЗАГИРОВ
около 10 ООО слов
Махачкала Дагучпедгиз 1988
А
а I союз амма, хъа, к1уруш он поехал, а я ос-
тался думу гъушну, хъа узу имиза
а II межд. вагь, гьан; а, ты не ушел? вагь, уву
гъушунданна?
а III част, бес, хъа; а кто придет? хъа фуж
гъиди?
абрикос м мишмиш
абсолютн//ый, .ая, -ое 1. мут1лакь, сабдиканра
асиллу дару; 2. лап тамам; ф абсолютный нуль
фук1а дарур, ярамиш дарур
абстрактн//ый, -ая, -ое абстракт, муаьййан дару
абсурд м буш гаф, мянасузвал
авангард м авангард (к1ак1нан десте)
авось част, мумкин ву, белки; ф на авось гъаб-
шиганси ибшри, дупну
автобиография ж автобиография
автомат м 1. автомат (алат.); 2. яракь
автоматйческ//ий, -ая, -ое автомат саягънан, учв
чалан арайиз гъюру
авторитет м авторитет, гьюрмат
авторитётн//ый, .ая, -ое авторитетлу, гьюрмат
айи
агентство ср. 1. агентство (агентлугъ); 2. агент-
вал
ад м жегьеннем
адвокат м адвокат, вакил
азарт м гужли гьевес, гъизгъинвал
азбука ж 1. алфавит; 2. алифба, алифбайин ки-
таб
аист м зоол. гьяжилеглег
айва ж мн. нет кумиш
айсберг м геогр. айсберг (миркклин къаяб)
аккуратн//ый, -ая, -ое 1. дикъатлу, къайда хъа-
йи; 2. марцциди тамам гъап1у
акробат м циркнан пягьливан
аксиома ж аксиома (ашкар вуйи гьякьикьат)
акт м 1. акт, гьядиса; 2. акт (документ)
актйв м актив (коллективдин йигин десте)
акула ж акула
акушерка ж акушерка
акцент м грамм, акцент, ч1алнан нугъат
аллегория ж, лит. аллегория (айгьам кайи гаф)
аллёя ж аллея (гъирагъарихъди гьарар кивнайи
рякъ)
алчн//ый, -ая, -ое гъаних, тямягькар
ал//ый, -ая, -ое элвен (ранг)
алыча ж алча, хут
альпинйзм м, мн. спорт, альпипиствал
альпинйст м альпинист (дагълар-гъарзарик
куч1врур)
алюмйний м, мн. нет алюминий
анализ м анализ
анализйровать сов. и несов. анализ ап1уб, ахтар-
миш ап1уб
аналогйчн//ый, .ая, -ое ухшар вуйи, ухшар айи
аналогия ж ухшарвал
анархйзм м, мн. нет анархиствал
анархйст м анархист (анархияйин терефдар)
анархия ж, мн. нет анархия (гьякимиятсузвал,
аьхюр-биц1ир адрувал)
анатом м анатом (анатомияйин аьлим)
анатомия ж, мн. нет анатомия (бедендин гъуру-
луш)
ангйна ж ангина, дюдер хьуб
анекдот м анекдот, жикъи аьлхъбан ихтилат
анкета ж анкета (жюрбежюр мялумат гъадагъбан
бадали суалар кайи кагъаз)
аннексия ж аннексия (гужниинди жара уьлке,
жил бисувал)
аннулировать сов. и несов. бат1ул ап1уб, пуч
ап1уб; ч1ур ап1уб
анонймн//ый, -ая, -ое ччвур, къул алдру (жини)
антилопа ж, зоол. антилопа (жейранарин саб
жюре)
антирелигиозн//ый, -ая, -ое диндиз аькси
антисемитизм м, мн. нет жугьдариз душман хьу-
вал, дурар даккун хьувал
антифашйст м фашизмйиз аькси кас
антоним м антоним (мяна жигьатнаан жара гаф-
наз къаршу гаф, мес., аку—муч1у)
антракт м антракт, танафус
апатия ж гъайгъусузвал, гьиссузвал
аплодйровать несов. гарччлар йивуб, тебрик
ап1уб
аплодисменты мн. гарччлар (разивалин лишан)
аппетит м, мн. нет иштагь, тямягь
арбуз м кьюрдун хумурзаг
аргумент м далил, субут
арена ж майдан
арест м 1. дисуб, дустагъ ап1уб; 2. мал-мутму
бисуб (судди)
арестовать сов. дисуб, дустагъ ап1уб
арифметика ж, мн. нет 1. арифметика (гьисабнан
илим); 2. гьисабнан даре
арка ж чарх (гъядун, урнарин)
аромат м хуш ниъ
ароматн//ый, -ая, -ое хуш ниъ хъайи
артачиться несов. терсвал ап1уб, рази дархьуб
артерия ж ифдин дамар
архайзм м кюгьне дубхьнайи гаф, ибара
архипелаг м архипелаг (сабшвнуб островдин
жерге)
арык м арх (Кьялан Азияйиъ шид тувру гъанав)
ассимиляция ж ассимиляция, чиб-чпиз ухшар
хьуб. багахь хьуб
ассортимент м ассортимент (саб шейънан вари
жюрйир, сортар)
астма ж, мед. нефеснан (мухрин) уьзур
астроном м астроном (астрономияйин сяняаьт-
кар)
астрономия ж, мн. нет астрономия (ригъдикан,
хядарикан, вазликан ва ж..улхру илим)
асфальт м, мн. нет асфальт (рякъяриин улубзру
гъир)
асфальтйровать сов. и несов. гъир улубзуб
атака ж гыожум
атаковать сов. и несов. гыожум ап1уб
атейст м атеист (диндиз аькси кас)
атлас м атлас (картйирин гъварч)
атлас м ат1лас, парча
атлет м пягьливан
атмосфера ж атмосфера (жиллан илт1ибк1найи
гьавайин гъат)
атомн//ый, -ая, -ое атомдин; атомная бомба атом-
дин бомба
аудитория ж аудитория 1. лекция гъабхру хал,
зал; 2. лекцияйихъ хъпехъурайдар
аул м гъул
афера м жинжалвал, гьярамзадавал
аферист м гьярамзада, жулук1
афиша ж афиша, мялумат
афишйровать сов. и несов. халкьдиз машгьур
ап1уб, мялум ап1уб
ахать несов. агь зигуб
ахнуть сов. агь адабхъуб, пагь адабхъуб; ф ах-
нуть не успел ушвниъ гаф имиди; ушв абццайизра;
гаф ап1айизра
Б
бабочка ж ппазиппенди
бабушка ж аьхю баб; ф бабушка надвое ска-
зала сабан мялум дар; фици шулуш, сабан аьгъ-
дар
багаж м, мн. нет багаж, гъагъ
багажник м багаж (гъагъ) иврушв
багров//ый, -ая, -ое тюнт уьру
база ж база, бина
базарн//ый, -ая, -ое базарин
бакалея ж, мн. нет тукандин мал (чай, шекер,
макаронар ва ж.)
баклажан м бадамжан
бактерия ж бактерия (аьазрлу anlpy
биц1и микроб)
балагурить несов. зарафтар гъерчри улхуб
балда м и ж аькьвлин ками, сефи инсан
балерина ж балерина (балетдиъ ялхъвнар anlpy
дишагьли)
балет м балет (музыкайиина ялхънариин бина-
ламиш шулайи театрин тамаши)
балка I ж хамхар, ч1ул (цалин)
балка II ж дере, чухур
балкон м балхун, айван
балл м балл 1. аьгъювализ дивру кьимат; 2. жи-
лар т1урччвбан, мик1лан кьувват аьгъю anlpy уьлч-
ме
баллотйровать несов. сес тувбиииди ктагъуб
баллотйроваться несов. жвув сеснаъ итуб
баловать несов. инт1и ап1уб, иазди уьрхюб
баловаться несов. инт1ивал ап1уб, надинж'вал
ап1уб
баловство ср. надинж'вал, жинжалвал, инт1ивал
бальзам м (набататарикап ктабгъурайи зере,
дарман)
бандйт м бандит, гъачагъ
бандитйзм м мн. нет бандитвал, гъачагъвал
барабан м далдабу
барабанить несов. 1. далдабу йивуб; 2. сес ипуб,
кучуб, убччвуб (раккин).
барабанщик м далдабчи
баран м якъ
баранина ж. мн. нет чарвайин йикк
барахтаться несов. чабалмиш ап1уб
барашек м 1. ччил; 2. ччилан гъидикь
барометр м барометр (гьавайин илзигуб ебцру
а лат)
баррикада ж баррикада (кючейиъ жюрбежюр
шей'арикан дивнайи сенгер)
барс м ергюх, лякьян
барсук м ушвхъяр
бархат м мяхмар
барыня ж Ханум; назнази
барыш м гъазанж, мянфяаьт
барьер м барьер (манигъ'вал вуди рякъюъ див-
найи цал, жал)
баснослбвн//ый, -ал, -ое хъугъуз даршлукьан
аьхю
басня ж басня (насигьятнан бнц1и нагъил)
бастовать несов. ляхин гат1абхьуб, забастовка
ап1уб
батрак м батрак, гъазагъ
батрачить несов. батраквал, гъазагъвал ап1уб
батюшка м адаш (гыормат бадали яшнан аьхю-
риз к1уру гаф)
бахвалиться несов. ац1у гафар ап1уб
бахвальство ср. ац1у гафар, тярифар ап1увал
бахрома ж мн. нет ц1илц1мар, кьут1асар
бахча ж бахча, бистан (хумурзгарин)
башня ж гъала, ч1вурд
баюкать несов. лайлайиинди ахуз гъитуб
баян м каманчи
бдительность ж, мн. нет мугъаятвал, уягъвал
бдйтельн//ый, -ая, -ое мугъаят, уягъ
бег м, мн. бега жаргъувал
бегать несов. жаргъуб
беглец м гьергнайи кас
бёгл//ый, -ая, -ое 1. гьергнайи; 2. зарб, йигин;
беглое чтение зарб урхуб
бегом нареч. жаргъури
беготня ж мн. нет гъяжяргъювал, гьяракат кади
хьувал
бегство ср. гьергувал
бегун м зарбди жаргърур
беда ж бала, мусибат; • беда как гизаф, ар-
тухъ
бедность ж, мн. нет касибвал
беднота ж, мн. нет касибар
бёдн//ый, -ая, -ое 1. касиб; 2. аьжуз, кьит вуйи
бедняга м фагъир
бедняк м 1. касиб; 2. касиб нежбер
бедов//ый, -ая, -ое надинж, дири
бедрб ср., мн. бёдра жвукь
бедствие ср. бедбахтвал
бёдствовать несов. дарвалиъ, касибвалиъ ахъуб
бедуйн м бедуин (кючери аьраб)
бежать несов. 1. жаргъуб, гьергуб; 2. ахмиш
хьуб (шид)
бёженец м, мн. беженцы (саб бедбахтвал гъаб-
хьиган, жвуван йишв, хал дипну, гьергур)
безалаберн//ый, -ая, -ое къайдасуз, тегьерсуз
безбожие ср. аллагьсузвал, имансузвал
безбожник м аллагьсуз, имансуз
6езбрёжн//ый, -ая, -ое му к1ул — тму к1ул адру,
лап яркьу
безвёстн//ый, -ая, -ое саризра хабар адру, мялум
дару
безвйнн//ый, -ая, -ое -тахсирсуз, тахсир ктру
безвкусн//ый, -ая, -ое дадсуз, т1яаьм ктру
безвбдн//ый, -ая, -ое 1. шид адру; 2. шид ктру,
къуру
безвоздушн/ ый, -ая, -ое гьава адру
безвозмёздн//ый, -ая, -ее гьякъисуз, гьавайи вуйи
безвольн//ый, -ая, -ое чан ихтияр чан хилиъ ад-
ру; буш'вал кайи
безврёдн//ый, -ая, -ое зарар ктру
безврёменн//ый, -ая, -ое вахт шайиз гъабхьи
безвыходн//ый, -ая, -ое чарасуз, чара адру
безграмотн//ый, -ая, -ое савадсуз
безгранйчн//ый, -ая, -ое сяргьят адру, кьадар
адру
безделье ср., мн. нет бикарвал, ляхин-кар ад-
рувал
бездельник м лихуз даккнир, ява
бездельничать несов. ляхин дарап1уб, явавал
ап1уб
бездетн//ый, -ая, -ое веледар адру
бездна ж к1ан ккадру дерин йишв
бездбмн//ый, .ая, -ое хал адру
бездонн//ый, .ая, -ое к1ан ккадру, лап дерин
бездорожье ср., мн. нет рякъ-хул хътрувал
бездушие ср. рягьимсузвал; язухъ дарувал
бездушн//ый, -ая, -ое рягьимсуз
безжалостн//ый, .ая, -ое инсафсуз; язухъ дяргъ-
РУ
беззаботность ж, мн. нет гъайпьусузвал
беззавётн//ый, .ая, -ое фидакар, жандилан хил
алдабгъру (игитвал)
беззаконие ср., мн. нет къанунсузвал
безземёльн//ый, .ая, -ое убзру жил хътру
беззуб//ый, .ая, -ое силбар адру
безлйчн//ый, -ая, -ое к1ул'инди чаз хас вуйи лиш-
нар ктру
безлюдн//ый, -ая,.-ое инсанар адру; ц1ибди инса-
нар айи
безнадёжн//ый, -ая, -ое умудсуз, умуд кивуз
даршлу
безнадзбрн//ый, -ая, -ое к1ул'ин кас алдру; лиг-
ру кас адру
6езнаказанн//ый, -ая, -ое жазасуз,
безнравственный, .ая, -ое эдебсуз, ахлакьсуз
безобйдн//ый, -ая, -ое зиянсуз> хат1асуз
безоблачн//ый, -ая, -ое диф алдру, ачухъ
безобразие ср., мн. нет шулугъчивал, къайдасуз-
вал
безобразничать несов. шулугъ ап1уб
безобразн//ый, -ая, -ое мешребсуз, ухшарсуз
безоговорочн//ый, -ая, -ое саб улхубра адру
безопасность ж мн. нет хат1асузвал, саламатвал
безопасн//ый, -ая, -ое хат1асуз, саламат
безоружн//ый, -ая, -ое яракьсуз
безошйбочн//ый -ая, -ое гъалат1 ктру, гъалат1
даршлу
безработица ж, мн. нет ляхин адрувал, бикарвал
безработн//ый, -ая, -ое ляхник ктру, ляхин адру,
бикар
безразлйчн//ый, -ая, -ое тафавутсуз, гъайгъусуз
безумие ср., мн. нет аькьюлсузвал, деллувал
безумн//ый, -ая, -ое аькьюлсуз, деллу
безупрёчн//ый, -ая, -ое нукьсан ктру, марцци
безусловно нареч. шаксуз, гьелбетда
безуспешн//ый, -ая, -ое натижасуз, гьунарсуз, к1у-
ли дурубшу
безустали нареч. эргуб аьгъдарди
безутёшн//ый, -ая, -ое ккарццуз даршлу, к1ваз
сикинвал адру
безыдёйн//ый, -ая, -ое идея адру, фикирсуз
безымянн//ый, -ая, -ое ччвур мялум дару
белизна ж мн. нет лизивал, лизишин
белйть несов. 1. лизи ап1уб; лизи ранг йивуб;
гьяк йивуб; абсуб
бёлка Ж хаз
белок м улин лизгар
белокаменн//ый, -ая, -ое лизи гъвандин, лизи
гъвандикан дап1найи
белокур//ый, -ая, -ое акуди раши ч1арар али
белоручка ж ва м ляхникк хяв ккадрур; ляхник
хил ктручрур
белоснёжн//ый, -ая, -ое лизи йифсиб
бёл//ый, -ая, -ое лизи; ф средь бела дня ригъ
али йигъан
бельё ср., мн. нет к1анккан ккахьру палтар ва
чарчар
бельмб ср., мн. бельма ул'ии улубч1ву лизи ле-
ке; ф как бельмо на глазу улиъ айи зазси
бёрег м гъирагъ (нирин, гьюлин)
бёрежн//ый, -ая, -ое уьбхру, гъайгъу зигру, кья-
няаьт anlpy
бережлйв//ый, .ая, -ое кьяняаьтлу, мал-шейъ
уьбхру
берёза ж мюрх, мюрхюн гьар
берёзов//ый, -ая, -ое мюрхюн
берёменеть несов. гьямила хьуб, гъагъдиъ хьуб
беременность ж гьямилавал
берёчь несов. уьбхюб; пуч дарап1уб
берёчься несов. жвув уьрхюб; мугъаят хьуб
берлога ж швеъдин мугъара
бес м жин
бесёда ж ихтилат, сюгьбат
бесёдовать несов. ихтилат ап1уб, сюгьбат ап1уб
бесить несов. пис хъял кап1уб, деллу ап1уб
беситься несов. хъял гъюб'ан абдал духьнайирси
хьуб
бесклассов//ый, -ая, -ое классар адру, классу?
беспартййн//ый, ,ая, -ое партияйик ктру
беспокоиться несов. юк1в сикин дархьуб; инжик
хьуб
беспокойн//ый, -ая, -ое сикинсуз; инжик anlpy
беспокойство ср. мн. нет 1. инжиквал, сикинсуз-
вал; 2. к!ван сикинсузвал, гъалабулугъ
бесполёзн//ый, -ая. -ое мянфяаьтсуз, ня1ьякь
ОеспОмощн//ый, -ая, -ое кюмек адру, удудукьру;
аьжуз
беспорядок м, мн. нет къайдасузвал, низамсуз-
вал
беспорядочн//ый, -ая, -ое къайдасуз, гъармагъя-
риш
беспощадн//ый, -ая, -ое инсафсуз, рягьим адру
бесправие ср., мн. нет къанунсузвал, ихтияр ад-
рувал
бесправн/'/ый, -ая, -ое ихтиярар адру; ихтиярари-
хьан мягьрум вуйи
беспредёльн//ый, -ая, -ое кьадар адру, аьхир
адру
беспрекосл6вн//ый, -ая, -ое гаф хътабгъуз дарш-
лу
беспрепятственн//ый, -ая, -ое саб читинвал, ма-
нигъ'вал адру
беспрерывн//ый, -ая, -ое яваш даршлу, даими,
хътадабт1ру
беспризорн//ый, -ая, -ое лигру кас адру; йитим.
беспринцйпн//ый, -ая, -ре принципсуз
беспристрастн//ый, .ая, -ое гьякьлу; терефкарвал-
майилвал адру
беспричйнн//ый, -ая, -ое себебсуз
беспросвётн//ый, -ая, -ое 1. лап муч1у; 2. акувал,
шадвал адру
беспутн//ый, -ая, -ое рякъдиан адахънайи, гъяхъ-
найир, ахлакьсуз; ф беспутный человек рякъдиан
адахънайи инсан
бессвязн//ый, -ая, -ое аьлакьа адру, гъидикьу
(гафар)
бессердёчн//ый, -ая, -ое рягьимсуз, рягьим адру
бессилие ср., мн. нет кьувватсузвал, дакьатсуз-
вал
бессйльн//ый, -ая, -ое кьувватсуз, дакьатсуз
бессистёмн//ый, -ая, -ое система адру, ктайда-
суз
бесславимый, .ая, -ое баркаллагь адру. ччвур
кабц1ру, адсуз
бессмённ//ый, ,ая, -ое дигиш даршлу, гьамишан-
лугъ вуйи
бессмёртн//ый, -ая, -ое дилик1ру; инсанариз к1ваъ-
лан гьадрарху
бессмысленн//ый, -ая, -ое мянасуз, метлебсуз
бессмыслица ж мянасуз гаф, ляхин
бессовестн//'ый, -ая, -ое ягьсуз, гьяясуз
бессодержательн//ый, -ая, -ое мяна ктру, ич1и
(гаф)
бессп6рн//ый( -ая, -ое гьюжат алдру, шаксуз, аш-
кара
бесстрашн//ый, -ая, -ое гудруч1ру, дирбаш
бесстыдник м гьяясуз, нач адрур
бесстыдн//ый, -ая, -ое нач адру, утанмаз
бестолков//ый, -ая, -ое фагьумсуз, к1улиъ ад-
рахъру
бесформенн//ый, -ал, -ое к1алибсуз
бесхарактерн//ый, -ая, -ое буш хасиятнан, гъил-
лигънан
бесхйтростн//ый -ая, -ое дугъри; аьмлар ктру,
к1ваъ фук1а адру
бесхозн//ый, -ая, -ое эйси адру; эйсисуз
бесхозяйственность ж, мн. нет эйсисузвал; эй-
сивал ап1уз дархьувал
бесцвётный, -ая, -ое 1. рангсуз, ранг алдру; 2.
саб уччвувал адру
бесцёльн//ый, -ая, -ое метлебсуз, мянасуз; хайир
адру
6есцённ//ый, .ая, -ое 1. кьимат адру, багьа; 2.
кьиматнакк ккадру
бесцёнок м купить за бесценок лап ужузди, гьа-
зайи масу гъадабгъуб
бесчйсленн/./ый, -ая, -ое кьадар адру, сан-гьисаб
адру
бечева ж, мн. нет т1ил, т1урин
бечёвка ж ккуру т1урин
бёшенство ср., мн. нет деллувал (уьзур); пис
хъял кубч1вувал ф прийти в бешенство гизаф хъял
кубч1вуб
бёшен//ый, -ая, -ое 1. деллу (уьзур кайир); 2.
тюнт, гъизгъин; ф бешеные деньги рягьятди гъазан-
миш гъап1у пул; бешеные цены заан кьиматар, багьа-
вал
бивак м чюлиъ кьушум дергру алачугъ
биёние ср. йивувал, либхувал (к1ван)
бинокль м дурбйир
биография ж биография (сарин уьмрикан би-
к1увал)
биолог м биолог (биологияйин сяняаьткар)
биология ж, мн. нет биология (жанлу табиаьг-
дикан вуйи илим)
бйсер м, мн. нет жвилли гьибар; ф метать бисер
перед свиньями дажйириз хурма алабхьуб
бйтва ж дяви, гъярхьувал
бить несов. йивуб, урччвуб; ф бить баклуши
т1имбил йивуб; темпелвал, ваякьанвал ап1уб
бйться несов. дяви ап1уб; жвув жилкан йивуб;
эллешмиш хьуб
бич м 1. гъирмаж; 2. бедбахтвал
бичевать несов. писвалар. ч1уру ляхнар арайиз
адагъуб; пис ляхнар танкьид ап1уб
благо ср. уж'вал, хайир
благовйдн//ый, -ая, -ое ужуб тербиялу, эдеб-
лу
Олаговоспйтанн//ый, -ая, -ое ужуб тербиялу, эдеб-
благодарйть несов. чухсагъул пуб; аферин мялум
ап1уб
благодарность ж разивал; чухсагъул, аферин
благодаримый, -ая, -ое рази вуйи, уж'вал дуд-
рубгру
благодаря предл. натижайиъ, себеб вуди, гъад-
диз лигну; благодаря моим стараниям йиз чалиш-
миш'валарин натижайиъ
благожелатель м уж'вал ккунир, хайир ккунир
благозвучн//ый1 -ая, -ое хуш гъюру, хъпалгу
сеснан
благонадёжн//ый( -ая, -ое ихтибарлу, инанмиш'-
вал ан1уз шлу
благополучно нареч. сагъ-саламатди, хат1а дарши
благополучие ср. мн. нет сагъ-саламатвал
благоприятн//ый, -ая, -ое хуш, ужуб; ярамиш
кайи
благоразумн//ый, -ая, -ое аькьюллу, ихтиятлу
благорбдн//ый, -ая, -ое лап намуслу, асуллу;
марцци юк1в айи
благ//бй, -ая, -ое ужуб, гъяни; ф благое наме-
рение ужуб ният, гъяни кьаст; благую часть избрать
варит1анна жвуваз хайирлу къарар адабгъуб
благосостояние ж мн. нет мал-девлет; аьгьваллу-
вал; хушбахт яшамиш'вал
Ьлаготворн//ый, -ая, -ое хайирлу, мянфяаьтлу,
ужуб эсер anlpy
бледнеть несов. рангар ккадат!уб
блёдн//ый, -ая, -ое рангар ккадат1найи, гъатху
духьнайи, ранг улдубч1внайи; ф бледный как (будто,
словно, точно) полотно арсалси (агъси) лизи
блёкнуть несов. ранг улдубч1вуб
блеск м мн. нет ц1арц1ар, нур, рапрап
блестёть несов. нур тувуб; ц1арц1рар ап1уб; та-
фаватлу хьуб
блестящ//ий, -ая, -ое нур тувру, ц1арц1рар anlpy;
гизаф гурлу, успагьи
блеять несов. мяъ ап1уб (марччли)
близ предл. багахь, гъвалахъ
блйзиться несов. багахь хьуб
блйзк//ий, -ая, -ое 1. багагь гьайи; 2. багахьлу,
багахьлувал айи ф близкие отношения ужудар (ма-
ни) арйир, аьлакьйир блйзко багагь, багагьди
близнецы мн., ед. близнёц м кыодюхрар
близорук//ий, -ая, -ое ярхла айиб ужуди дярябкъ
ри, багагь хьайиб рябкърур; аьяндарвал ктру
близость ж мн. нет багагьвал
блок I м блок (гъагъ за ап1бан бадали дюзмиш
дап1найи машин)
блок II м блок (разивалин йикьрар, союз)
блокада ж, мн. нет блокада 1. рякъяр гьадат1уб.
хъяркьюб; 2. аьлакьйир хъяркьбан бадали серен-
жемар
блондйн м раши ч1арар алир
блоха м ч!уд; ф блоху подковать саб ляхин
лап устадвалиинди ап1уб
блуждать несов. 1. рякълан улдугуб, ургуб; 2.
лицуб, гъилицуб
блюдо ср. 1. бушгъаб; 2. хураг; обед из трёх
бчюд шубуб хурагнакан ибарат вуйи обед
блюдце ср. лембеку, чайдин бушгъаб
боб м пахла (хар); ф бобы разводить разг.
буш (ич1и) гафар ап1уб
богатство ср. девлет, хазиа
богат//ый, -ая, -ое 1. девлетлу; 2. бул вуйи
бодать несов. к1арчар йивуб
бодаться несов. к1арчариинди йивуб, элегуб
бодлйв//ый, -ая, -ое кЛарчар йивру
бодро нареч. зирекди
боевой, -ая, -ое дявдин, женгнан
боеприпасы мн., воен. дявдин сурсатар
боец м эскер
бой м дяви, йивбар-йихбар; брать с бою дявдиин-
ди гъадабгъуб
бойк//ий, -ая, -ое дирбаш, зирек
бойко нареч. дирбашди, зирекди
бойкот м бойкот (cap касдиз, саб тешкилатдиз
къаршу хьуб, инкар хьуб)
бойкотировать сов. и несов. бойкот ап1уб, нигь
ап1уб
бойня ж 1. кьасабхана; 2. перен. дяви, йикьа-
йикь
бок м гъвал, тереф; ф бок о бок гъвал гъва-
лаъ ут1убкьну, лап багахьди; под боком гьуч1укьну,
лап багахь
боков//ой, -ая, -ое гъвалан, гъирагъдин; ф от-
правиться на боковую дахъуз гъягъюб; дахъуб
боком нареч. гъвалахъди
болван м 1. гак1влин кьат1; 2. ахмакь, камир
более хъана гизаф, артухъ
болезнь ж аьзар, иццрушин
болеть I несов. аьзарлу хьуб
болеть II несов. сарин тереф уьбхюб; ф болеть
душой юк1в убгуб
болотист//ый, -ая, -ое батлагъ айи
болото ср. батлагъ, кьир
болтать 1 несов. мянасуз улхбар, лагълагъ ап1уб
болтать И несов. дабкьуб, т1убччвуб
болтаться несов. т1убччвуб, ляхин-кар адарди,
лицури хьуб
болтлйв//ый, -ая, -ое гизаф улхру, лагълагъар
anlpy
болтовня ж, мн. нет лагълагъар
болтун м лагълагъчи
боль ж иццрушин; ф больное место иццру йишв
больнйца ж больница, аьзархана
больно нареч. 1 иццру anlypy; 2. дерд (аьзият)
шулу (к1ваз)
больн//ой, -ая, -ое 1. аьзарлу, иццурайи; 2. ке-
т1ерццнайир, аьзарлур
больше нареч. хъана аьхю; артухъ
большинство ср., мн. нет аьхю пай, гизафдар
больш//ой, -ая, -ое аьхю
бор м мн. нет гъалин яркур
бордов//ый, -ая, -ое муч1уди уьру
борец, м, мн. борцы 1..женгчи; 2. юкьяр дисрур,
пягьливан
бормотать несов. чав-чакди улхуб (мурмрар
ап1уб)
борода ж, мн. бороды мужри
бородавка ж хядран т1ур (машиин, хил'ин али)
бородат//ый, -ая, -ое мужри ккайи
борозда ж, мн. борозды хул, арх (хут1лин)
бороздйть несов. 1. хул ап1уб; 2. варишвариъ ли-
цуб
борона ж малла, гъар
боронить, бороновать несов. малла йивуб- гъар
йивуб
бороться несов. 1. женг зигуб; 2. юкьяр дисуб
(ч1иргуб), хабар йивуб
борьба ж, мн. нет 1. женг; 2. юкьяр дисуб (ч1ир-
гувал)
босиком нареч. гъяц1ли ликарди
бос//ой, -ая, -ое ликар гъяд1ли, ликариин алдру
ботаник м ботаник (ботаникайин сяняаьткар)
ботаника ж, мн. нет ботаника (набататарикан
вуйи илим
боязлйв//ый, -ая, -ое гуч1ру, ухди гуч1 шлу
боязнь ж, мн. нет гучГвал
бояться несов. гуч1 ап1уб
брав//ый, -ая, -ое к1убан, гъучагъ
брак I м нюкягь ф вступить в брак эвлемиш
хьуб
брак II м, мн. нет брак, пуч шейъ, нукьсан
браковать несов. нукьсан кипуб; брак ап1уб
браконьер м браконьер (жан али табиаьтдиз за-
рар туврур)
бранйть несов. агьрар-люкьнар ап1уб
бранйться несов. агьрар-люкьнар ап1ури улхуб,
элегуб
брань I ж, мн. нет дяви
брань II агь, люкьян
брат м мн. братья чве
братство ср. чвевал
брать несов. 1. гъадабгъуб; 2. бисуб; ф брать
быка за рога дишлади ляхнихъ хъюгъюб; аьгъяди
ляхнихъ хъюгъюб; брать горлом несов. гьарай-ч1игъ-
ниинди ляхин дюз ап1уб
браться несов. 1. бисуб. хъч1ихуб; 2. башламиш
ап1уб, хъюгъюб; ф браться (взяться) за ум аькью-
лиз гъюб; фикир ап1уб, рякъ абгуб
бревно ср., мн. брёвна дукьан, шалман
бред м,мн. нет гьарза улхбар
бредить несов. гьарзади улхуб
брезгать несов. 1. даккун, хяви хьуб; 2. саймиш
дарап1уб
брезглйв//ый, -ая, -ое даккун шлу, эдерчру
бремя ср. гъагъ, гъагъишин; ф разрешиться от
бремени гъагъдиан адахъуб, биц1ир хуб
брести несов. ликар хъч1юрхюри-хъч1юрхюри гъя-
гъюб (гъюб)
брешь ж 1. урхъ; 2. зарар, эксигвал
бритва м уьлгюж
брить несов. алдауб (ч1арар) бороду мужри
ккадап1уб, брить голову к1ул алдап1уб
брйться несов. чав чан сакъал ккадап1уб; чан
мужри ккадап1уз гъитуб
бричка ж элебку биц1и фургъун, файтун
бровь ж, мн. брови улч1вам
бродйть I несов. утуб (хямир); убхьуб, гъазмиш
хьуб (хямир)
бродйть II несов. лицуб, гъилицуб
бродяга ж авара, гъилицнан
бронза ж кемшир (рангнан металл)
броня ж эскрарин рукьан палат; танкариин, дяв-
дин гимйириин шлу илдандин гъат
бросать несов. гат1ахьуб; ф бросать камень
в огород жарариз тягьнийир йивуб; курччвру гафар
ап1уб; бросать слова на ветер ушвниз хьар тувуб;
гьавайиди (давди) улхуб
бросаться несов. 1. cap сариина алжагъуб; гью-
жум ап1уб; 2. жаргъуб. гьяракат ап1уб; ф бросаться
в объятия гардандиъ архьуб
брусок м улжвам (гарк1ал, убрушв ва гь. л*
уч1ру anlpy гъван)
брызгать несов. ц1адлар ерчуб, керчуб
брызги мн., ед. нет цДадлар
брынза ж мн. нет нис (марччлин)
брюки мн., ед. нет шалвар
брюнет м к1ару ч1ардин адми
брюхо ср. фун
бряцать несов. зигригар, чяхърнхъар ап1уб; •
бряцать оружием дявдиинди гуч1 ккап1уб
бубен м дафт (далдабуйиз ухшар айи музыкайин
алат)
бубенцы мн. сесер anlpy биц1и гарграр
бублик м айит1 урхъ айи биц1и уьлин ккикк
бугор м, мн. бугры тепе
бугрйст/'ый, -ая, -ое тепйир айи (али)
будйть несов. хъиргуб (нивкГан), уягъ ап1уб
будка ж будка (гъаравлин хал, кумасиб)
будоражить несов. гьялак ап1уб, гъалабулугъ
кипуб
будни мн., ед. нет машквар дару йигъар
будто союз хиял ап1ин, к!арва; -си (вуйиганси,
шлуганси)
будущ//ий( .ая, -ее гележегдин улихь гьимбу,
гъюз имбу
будущность, ж, мн. нет гележег
буйвол м гамуш
буйволица ж хюни гамуш
буйн//ый, -ая, -ое тюнт, гъизмиш; мют1югъ дарш-
лу (хасият); ф буйная голова деллу-дивана
буйствовать несов. тюнт хьуб; гъизмиш хьуб
бук м пирпун гьар
букашка ж жвилли гьяшарат
буква ж гьярф
букет м кюкйирин кунц!
33 3 Заказ 765
булавка ж санжагъ руб, урус руб
булан//ый, -ая, -ое семен (гьяйван)
булат м кюгьне яракь anlpy илдан; гьилипж
(илдандин яракь)
булыжник м гергми аьхю гъван (кючйирикк
ккабхьру)
бумага ж 1. кагъаз; 2. гъибик1у кагъаз. доку-
мент
бумажи//ый, -ая, -ое кагъзин, бамбгин (парча);
ф бумажная душа бюрократ (кагъзаризт1ан фикир
тутруврур)
бумазея ж бумазея (кунч1 али бамбгин парча)
бунт м бунт (аькси гъудужвувал)
бунтарь м бунтчи (аькси гъудужвур)
буравить несов. бурвиинди ут1убчуб, урхъ кти-
пуб
бурак м уьру чугъундур
буран м йифун т1урфан, кулак
бурдюк м эр ж
буревестник м, зоол. буревестник (гыолериин шлу
аьхю гъуш)
бурильщик м буругъдихъ хъайи рабочий
бурйть несов. буругъ йивуб, урхъ ктипуб (бур-
виинди)
бурка ж юрт, япунжи
бурки мн., ед. нет юртран чекмийир
бурлить несов. гуж хъади, сес хъади удубччвуб
шид
бурн//ый, -ая, -ое гужли, тюнт, гъизмиш (гью-
жат)
бурчать несов. бургърар ап1уб; рабхуб (фун)
бур//ый, -ая, -ое ругъул (ранг)
буря ж т1урфан, гъати мик1; • буря в стакане
воды гьавайи гьарай-вургьай; мянасуз гъалмагъал.
бусина ж биц1и гьиб
бусы MI'., гьибар
бутон м ккждин т1ур
бухта ж бухта (гьюлин къурматдиъ убч1внайи
пай)
бушевать несов. гъати хьуб; тюнт хьуб
буян м гъалмагъалчи
бывало вводи, сл. улихьди, гагь-гагь шуйи
бывал//ый, -ая, -ое гизафдар гъяркъюр; дюн'н
гъябкъюр
бывать несов. шули хьуб
бык м йиц, бугъа
былйна ж урус халкьдин кюгьне пягьливанрикан,
игитарикан вуйи мяъли, кьиса
быль ж 1. гъабши ляхин, гъабхьи аьгьвалат;
2. гъабши ляхникан кьиса
был//ой, -ая, ое гъабши, гъубшу
быстро парен, ухди, зарбди, тяди кади
быстрота ж, MF. нет зарбвал, чкивал
быстрохбдн//ый, -ая, -ое зарбди гъябгъюру, чи-
киди гъябгъру
быстр//ый, -ая, -ое зарб, тяди кайи, чнки
быт м, мн. нет яшайиш, дуланажагъ
бытие ср. гьякьикьат, айивал, гьял (табиаьт)
быть несов. хьуб (шуб); ф быть в загоне хил'ан-
ул'ан идитну хьуб; быть в курсе гъавриъ ади хьуб;
быть на ножах хуйирси кич1ихну хьуб (душмнарси
хьуб); быть в ударе гьевеснаъ ади хьуб; быть на
распутье кьюб к1вахъан хьуб; быть на седьмом
небе ургуд завариъ шуб; шад хьуб; быть нечистым
на руку хилин т1ул кади хьуб
бычок м 1. жигьил йиц, жерд; 2. гьюлиъ шлу
биц1и балугъ
бязь ж агъ